Trong thế giới chế tác đồng hồ, nơi vẻ đẹp cơ khí bên trong cũng mang ý nghĩa quan trọng không kém so với sự hào nhoáng tinh xảo bên ngoài, Grand Seiko đã và đang gây được tiếng vang và chứng tỏ vị thế của mình trong những năm gần đây. Số lượng các bộ sưu tập và tạo tác được thương hiệu trình làng với giới mộ điệu ngày càng tăng, về cả số lượng lẫn chất lượng khi sở hữu cho mình ngôn ngữ thiết kế riêng biệt cùng kỹ nghệ chế tác xuất sắc. Và đương nhiên, Grand Seiko vẫn giữ được cho mình triết lý đã làm kim chỉ nam cho thương hiệu từ những ngày đầu tiên thành lập, đó là tạo ra một chiếc đồng hồ đeo tay đẹp, chính xác và bền bỉ nhất có thể. 

Những khái niệm như Snowflake, Spring Drive và Zaratsu đã trở thành một phần gắn liền với các bộ sưu tập hiện đại của thương hiệu. Tuy nhiên, vẫn có một số các nhà sưu tầm chưa hiểu được trọn vẹn thông điệp và định hướng của Grand Seiko, từ đó đặt ra những nghi vấn về giá trị của thương hiệu. Thật ra, thậm chí đối với những nhà sưu tầm trung thành của Grand Seiko, đôi khi vẫn có đôi chút nhầm lẫn về thương hiệu. Vì vậy, thông qua bài viết này, giới mộ điệu có thể hiểu sâu hơn về một trong những nhà chế tác đồng hồ chính xác nhất thế giới hiện tại. 

1. Grand Seiko chỉ thật sự trở nên phổ biến từ năm 2010

Cho đến năm 2010, Grand Seiko về cơ bản chỉ được biết đến bởi người dân tại đất nước Nhật Bản. Thương hiệu ban đầu chỉ dành riêng cho thị trường địa phương và hầu như không được xuất hiện trên các tạp chí nổi tiếng hoặc trên cổ tay của các nhà sưu tập hoặc những ngôi sao hạng A lúc bấy giờ.

Cũng không quá bất ngờ khi lúc bấy giờ Grand Seiko vẫn đang phát triển rất tốt tại thị trường Nhật, và để mở rộng quy mô ra thế giới vẫn là một quyết định cần nhiều sự suy tính đến từ chính thương hiệu. Và vào năm 2010, Grand Seiko bước những bước đầu tiên ra thị trường thế giới. 

Grand Seiko bắt đầu được bán ở một số thị trường chọn lọc bên ngoài Nhật Bản. Mặc dù những nhà sưu tầm của thương hiệu vẫn có thể cảm nhận được tinh hoa của Nhật Bản và chất lượng hoàn mỹ trong thiết kế của chiếc đồng hồ, nhưng thương hiệu ở trên mặt số lại là Seiko, vì Grand Seiko lúc bấy giờ chỉnh là một thương hiệu phụ. Điều này trở thành một trở ngại lớn để phân biệt kỹ nghệ chế tác giữa Seiko và Grand Seiko. Vì vậy, vào năm 2017, Grand Seiko đã trở thành một thương hiệu độc lập. 

Dù vậy, vẫn có một lượng lớn các nhà sưu tầm nhầm lẫn vì cơ bản đã có chứ “Seiko” trong cái tên “Grand Seiko”. Tuy nhiên, ngay từ ban đầu, cả hai thương hiệu trên đã không có bất kỳ điểm chung nào với nhau, từ thiết kế bộ máy, độ hoàn thiện của các chi tiết cho đến nơi sản xuất, và các nghệ nhân chế tác nên chúng.

2. Mỗi chiếc Grand Seiko đều có mức hoàn thiện thủ công rất tinh xảo và chi tiết

Chế tác thủ công hay được làm thủ công là những cụm từ thường hay xuất hiện không chỉ trong ngành công nghiệp đồng hồ mà còn là các lĩnh vực sản xuất khác. Tuy nhiên, không phải nhận định nào xuất phát từ các thương hiệu hay nhãn hàng cũng đáng tin. Riêng với Grand Seiko, khi họ tự nhận những tạo tác của mình đều được chế tác thủ công, thì những trải nghiệm tại Xưởng đồng hồ Shinshu ở Nagano, nơi Grand Seiko tự chế tạo đồng hồ quartz Spring Drive và 9F của mình, là  minh chứng rõ ràng nhất cho nhận định của thương hiệu. 

Không đi sâu vào từng chi tiết phức tạp, dưới đây là tổng quan nhanh về các quy trình chế tác đồng hồ và quy trình thủ công liên quan được thực hiện tại nhà máy Grand Seiko:

Bộ vỏ: Được hoàn thiện thủ công bằng phương pháp đánh bóng Zaratsu nổi tiếng.

Mặt số: Các chỉ số được gắn thủ công vào mặt số. Từng mặt số đều được dập nổi bằng máy vận hành bởi các nghệ nhân của thương hiệu.

Các chỉ số: Được cắt thủ công bằng máy theo hình dáng kim cương, với mỗi chỉ số riêng lẻ được kiểm tra bằng gương

Bộ máy: Được lắp ráp thủ công bởi những nghệ nhân bậc thầy – một số riêng lẻ, một số theo nhóm.

Thật khó để truyền tải hết công đoạn chế tác đồng hồ của Grand Seiko khi chỉ trình bày ngắn gọn từng quy trình phức tạp này, bởi vì chúng thực sự được thực hiện rất khéo léo và kỳ công. Nhưng điểm mấu chốt cần rút ra là quy trình chế tạo đồng hồ tại Grand Seiko RẤT con người.

3. Mong muốn gia tăng độ chính xác đã thúc đẩy việc chế tác đồng hồ tại Grand Seiko

Độ chính xác luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Grand Seiko mỗi khi thương hiệu bắt tay vào chế tác đồng hồ. 

Đây là lý do tại sao Grand Seiko giới thiệu chiếc đồng hồ quartz đầu tiên (Quartz Astron; 1969), được sản xuất trong số những chiếc đồng hồ quartz phức tạp nhất thế giới ( bộ chuyển động 9F; 1993, với độ chính xác +/- 10 giây mỗi năm), đi tiên phong trong việc kết hợp bộ máy cơ khí và bộ chuyển động quartz để có được những ưu điểm tốt nhất của cả hai (Spring Drive; 1998, với độ chính xác +/- 15 giây mỗi tháng), các chuyển động cơ học của chúng được kiểm tra theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn COSC của Thụy Sĩ (độ chính xác +5/-3 giây mỗi ngày) và thậm chí còn cải thiện các tỷ lệ này cho một số phiên bản đặc biệt. Trong thế giới của Grand Seiko, việc sản xuất đồng hồ mà không có sự đầu tư cho khả năng hiển thị thời gian chính xác thì đều được xem là vô nghĩa. 

4. Bộ thoát xung kép (Dual Impulse Escapement) của Grand Seiko là công nghệ bộ thoát mới duy nhất được công nghiệp hóa thành công trong thế kỷ 21

Bộ chuyển động của một chiếc đồng hồ thường không được quan tâm nhiều so với các khía cạnh trực quan khác, miễn là nó được chế tác in-house (trong chính nhà máy của các thương hiệu. 

Tuy nhiên, trong trường hợp của Grand Seiko, độ chính xác, chức năng và sự đổi mới luôn được đặt lên hàng đầu. Việc theo đuổi ngành chế tác đồng hồ để đạt được từng mục tiêu trong số ba mục tiêu này đã giúp thương hiệu tạo nên bộ máy 9SA5 Hi-Beat mới với khả năng dự trữ năng lượng trong 80 giờ vào năm 2020. 

Điểm đặc biệt của bộ chuyển động 9SA5 là nó sử dụng công nghệ bộ thoát hoàn toàn mới – một loại phát minh hiếm thấy trong thế kỷ thứ 21. Bộ thoát là trái tim và là cơ quan điều chỉnh của đồng hồ, chịu trách nhiệm cung cấp năng lượng ổn định và đo lường cho đồng hồ. Nó bao gồm ba bộ phận chính – cân bằng, bánh thoát và càng nâng pallet (hay còn gọi là con ngựa) – và chính sự tương tác giữa càng nâng pallet với bánh thoát đã tạo nên âm thanh tích tắc đặc trưng của thời gian. 

Loại bộ thoát phổ biến nhất hiện nay là bộ thoát đòn bẩy và đã được sử dụng hơn 250 năm; về cơ bản đó là bộ phận mà mọi chiếc đồng hồ đeo tay ‘tiêu chuẩn’ đều có. Trong thời gian gần đây, công nghệ bộ thoát mới duy nhất được đưa vào sản xuất thường xuyên là bộ thoát đồng trục, do George Daniels phát triển và được áp dụng thành công vào năm 1999. Vì vậy, việc tạo nên một bộ thoát hoàn toàn mới là nhiệm vụ không hề dễ dàng đối với bất kỳ nghệ nhân nào. 

Để giải quyết các vấn đề như ma sát trượt, hiệu suất, khả năng dự trữ năng lượng, Grand Seiko đã tạo ra bộ thoát xung kép (Dual Impulse Escapment). 

5. Kỹ nghệ đánh bóng Zaratsu có thể không như bạn nghĩ

Grand Seiko là thương hiệu được biết đến việc sở hữu phương pháp “đánh bóng Zaratsu”, cụm từ đã thuộc về một phần lịch sử và triết lý của nhà sản xuất Nhật Bản. Nói một cách đơn giản, đánh bóng Zaratsu là việc sử dụng máy mài để đánh bóng bộ vỏ, trong đó mặt trước của bánh xe quay được sử dụng thay vì mặt bên. Kỹ thuật này giúp chiếc đồng hồ đạt được độ bóng mịn, không bị biến dạng như tấm gương. Không bị biến dạng là cụm từ quan trọng đáng được chú ý đến ở đây, vì những bộ vỏ được đánh bóng bằng phương pháp thông thường đôi khi sẽ không hoàn toàn đồng đều hoặc trông bị biến dạng khi phản chiếu ánh sáng. Một nghệ nhân của Grand Seiko cần được Zaratsu đào tạo trong khoảng 5 năm trước khi chế tác những bộ vỏ đầu tiên. 

Các kim và cọc số sắc cạnh, sắc sảo trên tạo tác của Grand Seiko không được xử lý bằng phương pháp Zaratsu mà được cắt theo hình dạng  kim cương. Zaratsu chỉ đề cập đến việc đánh bóng bộ vỏ. Hơn nữa, mặc dù đôi khi phương pháp này còn được gọi là “đánh bóng lưỡi kiếm’, nhưng nó không có mối liên hệ nào với katana hay kiếm Nhật về mặt hình thức nghệ thuật hoặc nguồn cảm hứng.

6. ‘Diện mạo’ không thể bắt chước của Grand Seiko bắt nguồn từ ngôn ngữ thiết kế được hệ thống hóa từ những năm 1960

Những yếu tố đặc trưng mà mỗi chiếc đồng hồ Grand Seiko đều sở hữu, từ kim cho đến các cọc số, hay bộ vỏ lấp lánh đều xuất phát từ ngôn ngữ thiết kế mà thương hiệu đã phát triển vào những năm 1960, hay còn được biết đến với cái tên “Phong cách Grand Seiko” – do nhà thiết kế Taro Tanaka phụ trách. 

“Phong cách Grand Seiko” được phát triển với mong muốn tạo ra những chiếc đồng hồ đặc biệt, bắt mắt và hấp dẫn theo bản sắc riêng. Nó bao gồm 9 nguyên tắc, cụ thể là: 

“Phong cách Grand Seiko” xuất hiện lần đầu trên phiên bản 44GS vào năm 1967. Kể từ đó, 44GS đã gắn liền với hình dạng bộ vỏ sắc nét, góc cạnh. Hiện tại, Grand Seiko đang áp dụng “Phong cách Evolution 9” – bản nâng cấp của “Phong cách Grand Seiko” cho các tạo tác của mình. 

7. Công nghệ phát triển đồng hồ quartz của Grand Seiko ẩn chứa nhiều yếu tố thú vị

Seiko chịu trách nhiệm cho sự ra đời của chiếc đồng hồ quartz đeo tay đầu tiên trên thế giới – phiên bản Quartz Astron vào năm 1969. Chiếc đồng hồ được bọc bằng vàng và được tạo ra không vì lý do nào khác ngoài một cỗ máy đo thời gian chính xác. Vì vậy, thật không bất ngờ khi Grand Seiko vẫn đang trung thành cống hiến cho công nghệ quartz đến ngày hôm nay. 

Từ việc phát triển các tinh thể quartz của riêng mình cho đến lắp ráp thủ công các bộ máy cùng chân kính và bộ phận cơ khí (giống như các bộ máy cơ học truyền thống), chứng tỏ Grand Seiko giữ một sự tôn trọng rất lớn với những chiếc đồng hồ này. Điều này đã góp phần tạo nên một trong những bộ máy quartz tốt nhất trên thế giới, với sức hấp dẫn thẩm mỹ đích thực và sự tinh xảo về mặt công nghệ. 

Các bộ chuyển động quartz 9F của Grand Seiko có độ chính xác được đánh giá là +/- 10 giây mỗi năm, điều này rất ấn tượng khi các chuyển động quartz trung bình có thể có độ lệch khoảng +/- 15 giây mỗi tháng.

Những chiếc đồng hồ sử dụng bộ máy này đều được tạo ra và hoàn thiện thủ công với chất lượng và sự tận tâm như bất kỳ chiếc Grand Seiko nào khác. Trên thực tế, những người nghệ nhân bậc thầy lắp ráp bộ máy Spring Drive và 9F đều ngồi cùng nhau trong cùng một phòng (được gọi là Takumi Studio).

8. Grand Seiko có một đội ngũ trong mơ với các nghệ nhân tài năng bậc nhất được gọi là Micro Artist Studio 

Trong trường hợp bạn cho rằng Grand Seiko không có đủ tham vọng, chất lượng và độ hoàn thiện, thì ắt hẳn Micro Artist Studio sẽ không làm bạn phải thất vọng. Họ là một tập thể gồm những nghệ nhân chế tác đồng hồ thủ công chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm và nổi tiếng nhất của Grand Seiko

Thông qua Micro Artist Studio, Grand Seiko đang cố gắng vượt qua mọi ranh giới và rào cản để có thể đạt được mục tiêu sau cùng của mình – chế tác những chiếc đồng hồ xuất sắc về cả hiệu năng lẫn thẩm mỹ. 

Nếu bạn biết đến bộ sưu tập Credor Eichi, đó là một trong những minh chứng thuần khiết nhất về nghề chế tác đồng hồ thủ công tại Nhật Bản. Sở hữu mặt số bằng sứ được vẽ thủ công và bộ chuyển động được trang trí theo tiêu chuẩn cực kỳ cao, vẻ ngoài đơn giản nhưng tinh xảo của chiếc đồng hồ thể hiện sự am hiểu và tinh thông tuyệt vời của các nghệ nhân. Eichi và những kiệt tác khác đều được chế tạo tại Micro Artist Studio. Không ai khác ngoài huyền thoại sống Philippe Dufour đã chia sẻ kỹ thuật hoàn thiện của mình với các nghệ nhân ở đây, sau đó được họ diễn giải lại theo nét thẩm mỹ rất riêng của mình.

9. Spring Drive là một ví dụ điển hình khác về sự tiên phong trong công nghệ chế tác của Grand Seiko 

Spring Drive đã được chế tạo trong hơn 20 năm, trước khi được sử dụng trên đồng hồ đeo tay vào năm 1999. Đây là một bộ chuyển động đặc biệt mà trong đó là bộ máy cơ học, không cần pin hoặc nguồn điện bên ngoài khác, với công suất được điều chỉnh bằng công nghệ quartz để có thể đo thời gian chính xác hơn. 

Hầu hết mọi người đều biết đến nó như một chiếc đồng hồ có kim giây bắt mắt, chuyển động mượt mà và không có bất kỳ nhịp trễ nào. Ngoài dấu ấn thẩm mỹ, nó còn là một ví dụ khác về công nghệ chế tác đồng hồ và sự sáng tạo tiên phong của Grand Seiko. Thương hiệu luôn muốn hướng về phía trước và chinh phục những cột mốc vĩ đại kế tiếp. 

10. Tái hiện nét thẩm mỹ của Grand Seiko thông qua những bức ảnh là một thử thách khó khăn

Khi nhìn vào phần mặt số, ta có thể dễ dàng nhận ra những điểm đặc trưng của một chiếc đồng hồ Grand Seiko với những chiếc kim giờ và giây hình thanh kiếm cùng cọc số ba chiều. Ngoài ra, bộ vỏ được đánh bóng Zaratsu cùng các chi tiết bên ngoài được hoàn thiện theo ngôn ngữ thiết kế riêng của thương hiệu cũng được đánh giá rất cao. Grand Seiko thật sự đã không bỏ sót một chi tiết nào trong tạo tác của mình, thậm chí dưới sự soi xét kỹ càng thông qua kính lúp. 

Đặc biệt, có nhiều chi tiết trong đồng hồ Grand Seiko được thiết kế để tương tác với ánh sáng theo một quy chuẩn nhất định, nên những bức ảnh hầu như không thể truyền tải hết được vẻ đẹp và sự lấp lánh của chúng. Vì vậy, giới mộ điệu chỉ có thể cảm nhận hoàn toàn vẻ đẹp của một tạo tác Grand Seiko bằng cách trực tiếp đeo lên tay hoặc quan sát bằng chính đôi mắt của mình. 

Liên hệ nhà phân phối thương hiệu Grand Seiko tại Việt Nam:
Hà Nội:
S&S KNIGHTSBRIDGE
Sofitel Legend Metropole Hà Nội, 15 Ngô Quyền, Hoàn Kiếm, Hà Nội
Hotline: (+84) 944 46 5555
Giờ mở cửa: 10:00 – 19:00 Thứ 2 – Chủ nhật
TP. Hồ Chí Minh:
S&S KNIGHTSBRIDGE
Union Square Shopping Center, 171 Đồng Khởi, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline: (+84) 283 821 6848
Giờ mở cửa: 9:00 – 22:00 Thứ 2 – Chủ nhật